Groepsvorming fasen

In de waaier met handvaten staan alle groepsvorming fasen centraal. Maar wat houden deze fasen nou eigenlijk echt in? 

De RESPECT-aanpak, waar de waaier vooral op is gebaseerd, richt zich tot de groepsvormingstheorieën van Tuckman (1965), Wheelan (2005) en Remmerswaal (2006) als bouwstenen. Tuckman (1965) onderscheidt vijf fasen van groepsvorming: forming, storming, norming, performing, adjourning. Deze fase gaan van kennismaken, naar het innemen van rollen in de groep, opgevolgd met een fase waarin regels en routines worden vastgesteld, waaruit vervolgens een fase ontstaat waarin de groep als team gaat functioneren en er cohesie ontstaat. Dit wordt dan met een fase van afscheid, afgesloten. Deze theorie wordt dan ook als basis gebruikt bij de RESPECT-aanpak. Wheelan (2005) en Remmerswaal (2006) ondersteunen deze theorie, maar voegen er nog een belangrijke fase aan toe, namelijk de voorfase. Deze fase vindt plaats voor het begin van het schooljaar en is in handen van de leerkracht.

Groepsontwikkelingsfasen,
(Bijlsma, 2024)

Al deze fasen kunnen meerdere keren in een schooljaar terugkomen, het is dus een doorlopende cirkel, niet afgelopen wanneer je in de performing fase terecht bent gekomen, zie het figuur hiernaast.

 

In onderstaande tabel zijn de groepsvorming fasen overzichtelijk beschreven, waarbij ook in wordt gegaan op bijpassende kenmerken van de groepsvorming fasen en ook de rol van de leerkracht in de desbetreffende fase wordt uitgelegd. 


Bronnen:

  • Bijlsma, J. (2024). Klasse(n)kracht: met respect voor de klas: in 7 stappen naar een veilig en sociaal groepsklimaat. Leuker.nu.

  • Remmerswaal, J., & Leijenhorst, B. (2020). Professioneel begeleiden van groepen. In Groepsdynamica, de Basis (Vol. 5, pp. 11–219). Boom. Geraadpleegd op 5 april 2025, van https://www.boom.nl/media/24/groepsdynamica_de_basis_inkijkexemplaar.pdf
  • Tuckman, B.W. (1965). Developmental Sequence in Small Groups. Psychological Bulletin, 63, 384-399.
  • Wheelan, S.A. (2005). Group processes: A developmental perspective. Allyn and Bacon.